Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 ca bệnh đột quỵ, và khoảng 50% trong số đó tử vong. Đây là con số đáng báo động, bởi đột quỵ là căn nguyên gây tử vong đứng hàng thứ hai và nguyên nhân gây tàn phế đứng hàng thứ ba trên toàn thế giới.
Bệnh đột quỵ – tai biến mạch máu não
Đột quỵ xảy ra không chọn thời gian, không chọn không gian. Nó có thể xảy ra ở bất cứ ai, bất cứ độ tuổi nào, kể cả người trẻ tuổi. Di chứng của đột quỵ để lại nặng nề, có thể khiến người bệnh mất khả năng vận động, ngôn ngữ, thị lực, thậm chí tử vong.
Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp người bệnh được hồi phục và trở lại cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% số ca đột quỵ được phát hiện và điều trị kịp thời.
Theo số liệu của Bộ Y tế, đàn ông Việt Nam bị đột quỵ nhiều hơn 1,5 lần so với nữ. Độ tuổi trung bình của người dân Việt Nam hiện nay bị đột quỵ khoảng 65 tuổi, và độ tuổi dưới 45 chiếm 7,2%.
Số ca đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng gia tăng. Đây là một vấn đề đáng báo động, bởi người trẻ tuổi là lực lượng lao động chính của mỗi gia đình và xã hội.
Đột quỵ là bệnh gì ?
Đột quỵ (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, khiến não bộ bị thiếu oxy và không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vòng vài phút nếu không được cung cấp đủ máu, các tế bào não sẽ bắt đầu chết. Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như tê liệt, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm và nhiều hệ lụy khác . Đột quỵ có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
2 loại đột quỵ
Nguyên nhân gây đột quỵ liên quan đến sự bất ổn của tuần hoàn máu não. Có hai loại đột quỵ chính:
Đột quỵ do thiếu máu: Chiếm khoảng 85% tổng số các ca bị đột quỵ hiện nay. Đây là tình trạng đột quỵ do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não.
Đột quỵ do xuất huyết: Là tình trạng mạch máu đến não bị vỡ khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Nguyên nhân khiến mạch máu vỡ là do thành động mạch mỏng yếu hoặc xuất hiện các vết nứt, rò rỉ
Dấu hiệu đột quỵ thường xuất hiện đột ngột và có thể bao gồm một hoặc nhiều triệu chứng sau:
Yếu hoặc tê liệt ở mặt, cánh tay hoặc chân, đặc biệt ở một bên cơ thể
Dấu hiệu này thường dễ nhận biết nhất. Người bệnh có thể bị yếu hoặc tê liệt một bên mặt, khiến cho miệng bị méo, mắt không nhắm được, hoặc một bên cánh tay hoặc chân không cử động được.
Khó khăn khi nói hoặc hiểu lời nói
Người bệnh có thể bị nói ngọng, nói lắp, hoặc không thể nói được. Họ cũng có thể khó hiểu lời nói của người khác.
Chóng mặt, mất thăng bằng hoặc ngã
Người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng, hoặc thậm chí ngã. Họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc đi lại.
Đau đầu dữ dội, đột ngột
Đau đầu là một triệu chứng phổ biến của đột quỵ, nhưng không phải lúc nào cũng xuất hiện. Đau đầu do đột quỵ thường rất dữ dội và đột ngột, không giống như đau đầu thông thường.
Mờ hoặc mất thị lực đột ngột
Người bệnh có thể bị mờ hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt. Họ cũng có thể nhìn thấy các đốm đen hoặc ánh chớp.
Cách nhận biết đột quỵ bằng phương pháp FAST
Để dễ dàng nhận biết đột quỵ, bạn có thể sử dụng phương pháp FAST. Phương pháp này bao gồm các bước sau:
Cách nhận biết đột quỵ bằng phương pháp FAST
Face (Mặt): Yêu cầu người bệnh mỉm cười. Nếu một bên mặt bị méo, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
Arms (Cánh tay): Yêu cầu người bệnh giơ cả hai cánh tay lên cao. Nếu một bên cánh tay bị hạ xuống, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
Speech (Nói): Yêu cầu người bệnh lặp lại một câu đơn giản. Nếu người bệnh nói ngọng hoặc không thể nói được, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
Time (Thời gian): Nếu bạn nhận thấy người thân có một hoặc nhiều triệu chứng trên, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.
Hãy trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về đột quỵ để có thể nhận biết sớm và xử trí kịp thời, giúp cứu sống người bệnh.
Nên làm gì khi có dấu hiệu đột quỵ
Khi bạn có dấu hiệu đột quỵ, hãy thực hiện các bước sau:
Cách xử lý đột quỵ trong giờ vàng
Gọi cấp cứu ngay lập tức: Đừng chần chừ, hãy gọi số điện thoại cấp cứu (ở Việt Nam là 115) để đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Thời gian là yếu tố quan trọng để tăng cơ hội sống sót và giảm di chứng.
Giữ bình tĩnh và đặt bệnh nhân nằm nghiêng về phía bên bị tê liệt: Đặt bệnh nhân nằm nghiêng về phía bên bị tê liệt để tránh sự tràn dịch từ dưới đường tiêu hóa vào đường hô hấp.
Không tự ý cho bệnh nhân uống hoặc ăn bất kỳ thứ gì: Để tránh tắc nghẽn đường hô hấp hoặc gây nôn mửa.
Theo dõi triệu chứng và thời gian: Ghi nhận thời gian bắt đầu triệu chứng và các triệu chứng cụ thể như tê liệt, khó nói, chóng mặt, và mất thăng bằng. Thông tin này sẽ hỗ trợ việc chẩn đoán và điều trị sau này.
Không tự ý dùng thuốc hoặc thực hiện các biện pháp không rõ nguồn gốc: Chờ đợi đội cấp cứu đến để họ thực hiện các biện pháp cứu sống chính xác.
Nhớ rằng, đột quỵ là tình trạng khẩn cấp và cần được xử lý kịp thời. Hãy luôn giữ bình tĩnh và hành động nhanh chóng để bảo vệ sức khỏe của bản thân và người thân.
Trong thời gian chờ cấp cứu, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sơ cứu đơn giản để giúp người bệnh thoải mái hơn:
Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu y khoa nghiêm trọng, đòi hỏi phải được cấp cứu kịp thời. Trong thời gian chờ cấp cứu, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sơ cứu đơn giản để giúp người bệnh thoải mái hơn.
Giúp người bệnh nằm ở tư thế thoải mái
Hãy giúp người bệnh nằm ở tư thế thoải mái, đầu hơi cao hơn chân. Bạn có thể đặt một chiếc gối dưới đầu và cổ của người bệnh. Tư thế này giúp người bệnh dễ thở hơn và giảm thiểu tổn thương não.
Tháo bỏ quần áo, trang sức quá chật
Tháo bỏ quần áo, trang sức quá chật ở người bệnh. Điều này giúp người bệnh dễ thở và thoải mái hơn.
Giữ cho người bệnh tỉnh táo
Trò chuyện với người bệnh hoặc cho họ nghe nhạc để giúp họ tỉnh táo.
Lưu ý
Không tự ý cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc hạ huyết áp.
Không cạo gió, châm cứu, bấm huyệt cho người bệnh.
Giải thích chi tiết
Giúp người bệnh nằm ở tư thế thoải mái
Tư thế nằm của người bệnh có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu và hô hấp. Khi bị đột quỵ, người bệnh có thể bị yếu hoặc tê liệt ở một bên cơ thể. Tư thế nằm thoải mái sẽ giúp người bệnh dễ thở hơn và giảm thiểu tổn thương não.
Để giúp người bệnh nằm ở tư thế thoải mái, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
Đặt một chiếc gối dưới đầu và cổ của người bệnh. Điều này giúp người bệnh dễ thở hơn và giúp đầu không bị ngửa quá nhiều.
Đặt một chiếc gối dưới đầu gối của người bệnh. Điều này giúp người bệnh thoải mái hơn và giảm thiểu tổn thương não.
Nếu người bệnh bị yếu hoặc tê liệt ở một bên chân, bạn có thể đặt một chiếc gối ở giữa hai chân của người bệnh để giúp họ giữ thăng bằng.
Tháo bỏ quần áo, trang sức quá chật
Quần áo, trang sức quá chật có thể gây khó chịu và cản trở quá trình hô hấp của người bệnh. Tháo bỏ quần áo, trang sức quá chật sẽ giúp người bệnh thoải mái hơn và dễ thở hơn.
Giữ cho người bệnh tỉnh táo
Tỉnh táo là rất quan trọng đối với người bệnh đột quỵ. Khi tỉnh táo, người bệnh có thể phối hợp với bác sĩ trong quá trình điều trị.
Bạn có thể trò chuyện với người bệnh hoặc cho họ nghe nhạc để giúp họ tỉnh táo. Trò chuyện với người bệnh sẽ giúp họ tập trung và chú ý hơn. Nghe nhạc cũng có thể giúp người bệnh thư giãn và dễ chịu hơn.
Lưu ý
Không tự ý cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc hạ huyết áp. Thuốc hạ huyết áp có thể làm giảm lưu lượng máu đến não, gây tổn thương thêm cho não.
Không cạo gió, châm cứu, bấm huyệt cho người bệnh. Các phương pháp này có thể gây chảy máu hoặc tổn thương thêm cho não.
Hãy ghi nhớ những biện pháp sơ cứu đơn giản này để có thể giúp đỡ người bệnh đột quỵ khi cần thiết.
Điều gì sẽ xảy ra khi bệnh nhân đột quỵ không được cấp cứu kịp thời?
Nếu bạn không được cấp cứu kịp thời sau khi bị đột quỵ, có thể xảy ra những hậu quả nghiêm trọng: – Tử vong: Đột quỵ có thể gây tử vong nếu não bộ không nhận được máu và oxy trong thời gian dài. Mất máu não kéo dài sẽ làm chết các tế bào não, gây hậu quả vĩnh viễn. – Di chứng: Ngay cả khi sống sót sau đột quỵ, hậu quả về sức khỏe có thể kéo dài. Một số di chứng thường gặp sau đột quỵ bao gồm: – Tê liệt: Mất khả năng vận động hoặc cảm giác ở một bên cơ thể. – Mất ngôn ngữ: Khó nói hoặc hiểu lời nói của người khác. – Rối loạn cảm xúc: Thay đổi tâm trạng, khó kiểm soát cảm xúc. – Thị giác suy giảm: Mất khả năng nhìn rõ hoặc thấy mờ. – Rối loạn vận động: Khó thực hiện các hoạt động hàng ngày. – Khả năng phục hồi giảm: Đột quỵ càng kéo dài, khả năng phục hồi sẽ giảm. Việc cung cấp cấp cứu kịp thời có thể giúp giảm thiểu di chứng. Vì vậy, nếu bạn có dấu hiệu đột quỵ, hãy đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức để tăng cơ hội sống sót và giảm hậu quả sau này .
Bạn có thể kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ bằng cách:
* Kiểm soát huyết áp ở mức bình thường (dưới 130/80 mmHg)
* Kiểm soát cholesterol ở mức bình thường (< 200 mg/dL)
* Kiểm soát đường huyết ở mức bình thường (< 126 mg/dL)
* Giữ cân nặng hợp lý (chỉ số khối cơ thể BMI < 25 kg/m2)
* Không hút thuốc lá
* Hạn chế uống rượu bia
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, giúp giảm huyết áp, cholesterol, và kiểm soát đường huyết. Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
Bí quyết sống khoẻ
Ăn uống lành mạnh
Ăn uống lành mạnh giúp bạn kiểm soát cân nặng, giảm huyết áp, cholesterol, và kiểm soát đường huyết. Bạn nên ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, và protein nạc. Hạn chế ăn đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, và đồ uống có đường.
Giữ cân nặng hợp lý
Béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây đột quỵ. Bạn nên giữ cân nặng hợp lý để giảm nguy cơ đột quỵ.
Cách tính chỉ số khối lượng cơ thể
Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa trên, bạn có thể giảm nguy cơ đột quỵ và bảo vệ sức khỏe của bản thân.
Thực phẩm bổ sung phòng ngừa đột quỵ
Ngoài việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và thực hiện lối sống lành mạnh, bạn cũng có thể cân nhắc bổ sung một số thực phẩm chức năng để giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ đột quỵ.
Một số thực phẩm bổ sung có thể giúp phòng ngừa đột quỵ bao gồm:
Axit folic
Axit folic là một loại vitamin B cần thiết cho sự phát triển của tế bào và giúp bảo vệ mạch máu. Axit folic có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ, loại đột quỵ phổ biến nhất.
Coenzyme Q10
Coenzyme Q10 là một chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại. Coenzyme Q10 có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do chảy máu.
Omega-3
Omega-3 là một loại axit béo không bão hòa đa có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cả việc giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Omega-3 có thể giúp giảm viêm và cải thiện chức năng mạch máu.
Ginkgo biloba
Ginkgo biloba là một loại thảo dược có thể giúp cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ đột quỵ. Ginkgo biloba có thể giúp tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung.
Vitamin B12
Vitamin B12 là một loại vitamin cần thiết cho chức năng thần kinh và tim mạch. Vitamin B12 có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các thực phẩm bổ sung này chỉ là một phần của chế độ phòng ngừa đột quỵ tổng thể. Bạn vẫn cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ và thực hiện lối sống lành mạnh để có hiệu quả tốt nhất.
CUỘC SỐNG SỨC KHOẺ xin giới thiệu đến bạn đọc sản phẩm viên uống phòng ngừa đột quỵ của Nhật Bản
NATTO ICHOU – Phòng ngừa đột quỵ Dùng cho người người huyết áp cao, người có mỡ máu cao, người bị tiểu đường, giúp phòng ngừa đột quỵ.
[…] Nên Làm Gì Khi Có Dấu Hiệu Đột Quỵ ? 5 Cách Cần Làm Ngay […]