Men gan có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất, tổng hợp protein và giải độc cho cơ thể , Chỉ số men gan cao bao nhiêu thì nguy hiểm?
Cùng CUỘC SỐNG SỨC KHOẺ hiểu về men gan là gì? chỉ số men gan cao bao nhiêu thì nguy hiểm ? nguyên nhân và cách kiểm soát men gan cao qua bài viết dưới đây
Nội Dung
Men gan là gì?
Men gan là các enzyme được sản xuất bởi tế bào gan. Chúng có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất, tổng hợp protein và giải độc cho cơ thể.
Cụ thể, men gan đóng vai trò sau:
- Chuyển hóa chất: Men gan giúp chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn thành các chất cần thiết cho cơ thể, đồng thời giúp đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể.
- Tổng hợp protein: Men gan giúp tổng hợp các protein cần thiết cho cơ thể, bao gồm protein huyết tương, protein cơ bắp, protein nội tiết tố,…
- Giải độc: Men gan giúp giải độc các chất độc hại, bao gồm các chất độc từ thức ăn, rượu bia, thuốc lá, thuốc,…
Khi tế bào gan bị tổn thương, các chất này sẽ được giải phóng vào máu. Do đó, chỉ số men gan tăng cao có thể là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương
Việc kiểm tra men gan thường được thực hiện bằng xét nghiệm máu. Chỉ số men gan bình thường như sau:
Cụ thể, chỉ số men gan bình thường như sau:
| Men gan | Chỉ số bình thường ( đơn vị : UI/L ) |
| ALT | 20 – 40 |
| AST | 20 -40 |
| GGT | 6 – 61 |
| ALP | 35 – 115 |
– ALT (hay GPT) dưới hoặc 35 UI/l ( với nam giới) và nhỏ hơn hoặc bằng 25 UI/l (với nữ giới)
– AST (hay GOT) dưới hoặc 35 UI/l ( với nam giới) và nhỏ hơn hoặc bằng 25 UI/l (với nữ giới)
– GGT từ 5-60 UI/l
– ALP từ 35-115 UI/l
- AST (SGOT):
AST là một loại enzyme được sản xuất chủ yếu ở tế bào gan. Khi tế bào gan bị tổn thương, AST sẽ được giải phóng vào máu. Do đó, chỉ số AST tăng cao có thể là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương.
- ALT (SGPT):
ALT là một loại enzyme cũng được sản xuất chủ yếu ở tế bào gan. Khi tế bào gan bị tổn thương, ALT cũng sẽ được giải phóng vào máu. Chỉ số ALT tăng cao cũng có thể là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương.
- GGT:
GGT là một loại enzyme được sản xuất ở nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, bao gồm gan, thận, tụy, cơ xương,… Tuy nhiên, GGT thường được sử dụng để đánh giá chức năng gan. Chỉ số GGT tăng cao có thể là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương hoặc có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác như bệnh lý đường mật, bệnh lý tuyến giáp,…
- ALP:
- ALP là viết tắt của Alkaline Phosphatase, là một loại enzyme được sản xuất bởi nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm gan, xương, đường mật, nhau thai,… ALP có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của xương, gan và đường mật.
Ý nghĩa của các chỉ số men gan, chúng ta có thể hiểu theo cách sau:
- AST: Nếu chỉ số AST cao gấp 2 lần trở lên so với mức bình thường, thì khả năng cao là gan đang bị tổn thương. Nếu chỉ số AST cao gấp 5 lần trở lên so với mức bình thường, thì gan đã bị tổn thương nghiêm trọng.
- ALT: Nếu chỉ số ALT cao gấp 2 lần trở lên so với mức bình thường, thì khả năng cao là gan đang bị tổn thương. Nếu chỉ số ALT cao gấp 5 lần trở lên so với mức bình thường, thì gan đã bị tổn thương nghiêm trọng.
- GGT: Nếu chỉ số GGT cao gấp 2 lần trở lên so với mức bình thường, thì khả năng cao là gan đang bị tổn thương. Nếu chỉ số GGT cao gấp 5 lần trở lên so với mức bình thường, thì gan đã bị tổn thương nghiêm trọng.
- ALP: ALP có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của xương, gan và đường mật.
Chỉ số men gan cao bao nhiêu thì nguy hiểm
Các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi men gan cao bao gồm:
- Suy gan: Gan là một cơ quan quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể. Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, gan sẽ không thể thực hiện các chức năng của mình, dẫn đến suy gan.
- Xơ gan: Xơ gan là tình trạng gan bị sẹo, khiến gan bị cứng và xơ hóa. Xơ gan là giai đoạn cuối của tổn thương gan, có thể dẫn đến tử vong.
- Ung thư gan: Ung thư gan là một loại ung thư phổ biến, có thể gây tử vong.
Tầm quan trọng của việc kiểm tra men gan định kỳ
Gan là một cơ quan nội tạng quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể. Gan giúp chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn thành các chất cần thiết cho cơ thể, đồng thời giúp đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Việc kiểm tra men gan định kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề về gan, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời.
Tầm quan trọng của việc kiểm tra men gan định kỳ bao gồm
- Việc kiểm tra men gan định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý về gan, bao gồm:
* Viêm gan do virus: Viêm gan do virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương gan.
* Gan nhiễm mỡ: Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan.
* Rượu bia: Rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan.
* Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tổn thương gan.
* Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác cũng có thể gây tổn thương gan, chẳng hạn như bệnh lý đường mật, bệnh lý tuyến giáp,...
- Theo dõi hiệu quả điều trị: Nếu mắc các bệnh lý về gan, việc kiểm tra men gan định kỳ giúp theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các biến chứng của bệnh.
- Phát hiện sớm các bệnh lý khác: Chỉ số men gan tăng cao không phải lúc nào cũng là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương. Có một số trường hợp chỉ số men gan tăng cao do các nguyên nhân khác, chẳng hạn như:
- Tập thể dục quá sức
- Sử dụng một số loại thuốc
- Có bệnh lý ở các cơ quan khác
Việc kiểm tra men gan định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý khác, chẳng hạn như:
* Bệnh tim mạch
* Bệnh thận
* Bệnh tuyến giáp
* Bệnh tiểu đường
>>> XEM THÊM :
- 5 bệnh về tim mạch nguy hiểm phổ biến hiện nay
- Thực phẩm tốt cho bệnh nhân tiểu đường cần lưu ý năm 2023
Đối tượng nên kiểm tra men gan định kỳ
- Mọi người trưởng thành nên kiểm tra men gan định kỳ ít nhất 6 tháng/lần.
- Những người có nguy cơ cao mắc bệnh lý về gan, bao gồm:
- Người có tiền sử gia đình mắc bệnh lý về gan
- Người mắc các bệnh lý mãn tính, chẳng hạn như đái tháo đường, cao huyết áp,…
- Người thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá
- Người thừa cân, béo phì
- Người tiếp xúc với các chất độc hại
Cách kiểm tra men gan
Kiểm tra men gan được thực hiện bằng xét nghiệm máu. Xét nghiệm này thường được thực hiện khi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi có biểu hiện bất thường của gan, chẳng hạn như vàng da, chán ăn, mệt mỏi,…
Nguyên nhân tăng men gan
Nguyên nhân tăng men gan có thể do nhiều bệnh lý, bao gồm:
- Viêm gan do virus: Viêm gan do virus(viêm gan A, B, C, D, E) là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng men gan.
- Gan nhiễm mỡ: Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan.
- Rượu bia: Rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan.
- Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tăng men gan, bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid, thuốc chống động kinh,…
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác cũng có thể gây tăng men gan, bao gồm bệnh lý đường mật, ung thư gan, bệnh lý tuyến giáp,…
Dấu hiệu và triệu chứng của men gan cao
Dấu hiệu và triệu chứng của men gan cao thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Một số dấu hiệu và triệu chứng có thể gặp bao gồm:
- Ngứa da
Ngứa da là một triệu chứng phổ biến của bệnh gan mạn tính, nguyên nhân có thể do men gan tăng cao. Tuy nhiên, không phải ai men gan tăng cao cũng phát triển bệnh này. Cần phân biệt với ngứa do cơ chế dị ứng rất thường gặp ở người không có bệnh gan.
Ngứa da do men gan cao thường xuất hiện ở cánh tay dưới hoặc có thể là ngứa toàn thân. Ngứa một chút và khỏi ngay sau đó thì không cần lo lắng. Tuy nhiên, nếu ngứa liên tục có thể cản trở giấc ngủ và dẫn đến một loạt các vấn đề khác. Khi tình trạng ngứa xảy ra, đây cũng là một mối quan tâm nghiêm trọng về sức khỏe.
- Rối loạn tiêu hóa
Người có men gan cao dẫn tới xơ gan thường có một số đặc điểm của rối loạn chức năng tiêu hóa, gây tác động nghiêm trọng đến tình trạng dinh dưỡng, chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bệnh nhân.
Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người men gan cao có thể liên quan đến các yếu tố, mức độ nghiêm trọng của bệnh gan, dẫn đến giảm lượng thức ăn hàng ngày góp phần làm suy giảm tình trạng dinh dưỡng ở bệnh nhân xơ gan.
Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp bao gồm:
* Chán ăn
* Buồn nôn và nôn
* Tiêu chảy
* Táo bón
* Đầy hơi
- Vàng da
Vàng da xảy ra khi có quá nhiều bilirubin (một sắc tố màu vàng) trong máu – một tình trạng được gọi là tăng bilirubin trong máu. Ở những bệnh nhân tăng bilirubin có nồng độ men gan cao bất thường phải được phân biệt với tổn thương gan do ứ mật. Vàng da có thể chỉ ra một tình trạng cơ bản nghiêm trọng nên việc chẩn đoán kịp thời là cần thiết.
Các triệu chứng vàng da bao gồm:
* Da và lòng trắng mắt có màu vàng
* Nước tiểu sẫm màu
* Phân nhạt màu
- Phân có màu vàng nhạt
Phân màu vàng nhạt có thể là dấu hiệu của các vấn đề về gan, liên quan tới tình trạng men gan tăng cao. Phân bình thường có màu nâu khác nhau, chủ yếu là do chế độ ăn uống của bạn. Nếu phân của bạn có màu vàng nhạt hoặc màu đất sét, rất có thể chúng ta đang gặp các vấn đề với hệ thống dẫn mật, bao gồm: túi mật, gan và tuyến tụy.
Gan thải muối mật vào phân, làm cho phân có màu nâu. Trong trường hợp gan không sản xuất đủ mật, hoặc dòng chảy của mật bị tắc nghẽn và không thoát ra khỏi gan được, màu phân có thể trở nên nhợt nhạt.
Thỉnh thoảng đi phân màu vàng nhạt có thể không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Nhưng nếu nó xảy ra thường xuyên, bạn có thể mắc một căn bệnh về gan nguy hiểm. Lúc này cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị.
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào trong số này, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
>>> ĐỀ XUẤT: 8 biểu hiện men gan tăng và cách điều trị bệnh men gan cao
Kiểm soát men gan cao
Để kiểm soát men gan, người bệnh cần thực hiện các biện pháp sau:
- Bỏ rượu bia, thuốc lá: Rượu bia và thuốc lá là những tác nhân gây hại cho gan. Khi sử dụng rượu bia, thuốc lá, gan sẽ phải làm việc nhiều hơn để đào thải các chất độc hại, dẫn đến tổn thương gan.
- Ăn uống lành mạnh, cân bằng: Chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng giúp cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, đồng thời giúp giảm nguy cơ tổn thương gan. Người bệnh nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế ăn mỡ động vật, đồ chiên rán.
- Hạn chế ăn mỡ động vật, đồ chiên rán: Mỡ động vật và đồ chiên rán là những thực phẩm giàu chất béo bão hòa, có thể gây tổn thương gan. Người bệnh nên hạn chế ăn các loại thực phẩm này.
- Tăng cường ăn rau xanh, trái cây: Rau xanh và trái cây là những thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, có lợi cho sức khỏe gan. Người bệnh nên tăng cường ăn các loại rau xanh, trái cây tươi.
- Uống đủ nước: Nước giúp đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Người bệnh nên uống đủ nước, khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ gây gan nhiễm mỡ. Người bệnh nên duy trì cân nặng hợp lý, theo chỉ số BMI.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe gan. Người bệnh nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Ngoài ra, người bệnh cũng cần chú ý đến các vấn đề sau:
- Kiểm soát các bệnh lý nền: Nếu mắc các bệnh lý nền như đái tháo đường, cao huyết áp,… cần kiểm soát tốt các bệnh lý này để giảm nguy cơ tổn thương gan.
- Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Nếu đang sử dụng thuốc, cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý sử dụng thuốc hoặc bỏ thuốc giữa chừng.
Nếu áp dụng các biện pháp trên, men gan của bạn sẽ được kiểm soát và giảm nguy cơ tổn thương gan.
Điều trị men gan cao
Cách điều trị men gan cao phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.
- Nếu men gan cao do viêm gan do virus, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng virus để điều trị. Thuốc kháng virus giúp ngăn chặn sự nhân lên của virus, từ đó giúp giảm viêm và tổn thương gan.
- Nếu men gan cao do gan nhiễm mỡ, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống như bỏ rượu bia, thuốc lá, ăn uống lành mạnh, cân bằng, tập thể dục thường xuyên,… Các biện pháp này giúp giảm mỡ tích tụ trong gan, từ đó cải thiện tình trạng men gan cao.
- Nếu men gan cao do rượu bia, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân bỏ rượu bia hoàn toàn. Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan, do đó việc bỏ rượu bia hoàn toàn là điều cần thiết để kiểm soát men gan cao và bảo vệ gan.
- Nếu men gan cao do thuốc, bác sĩ sẽ xem xét thay đổi loại thuốc hoặc giảm liều thuốc, nếu có thể.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định các loại thuốc khác để hỗ trợ điều trị men gan cao, chẳng hạn như:
- Thuốc hạ men gan: Các loại thuốc này giúp giảm mức độ men gan trong máu.
- Thuốc bảo vệ gan: Các loại thuốc này giúp bảo vệ gan khỏi các tổn thương.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật, chẳng hạn như ghép gan, để điều trị men gan cao.
Men gan là một chỉ số quan trọng, giúp đánh giá chức năng gan. Men gan cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý gan, bao gồm viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan,…
Vì vậy, nếu bạn có chỉ số men gan cao, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh gan là một bệnh lý nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
Vì vậy, hãy bảo vệ sức khỏe gan của bạn bằng cách thực hiện các biện pháp sau:
- Kiểm soát cân nặng hợp lý
- Ăn uống lành mạnh, cân bằng
- Hạn chế uống rượu bia, thuốc lá
- Tập thể dục thường xuyên
Hãy nhớ rằng, sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người. Hãy bảo vệ sức khỏe của mình ngay từ hôm nay để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
